coat.svg godlo_uwb.svg logo-weif512x512.png

Fale grawitacyjne ponownie zaobserwowane – i ponownie przy udziale fizyka z UwB!

16.06.2016
26 grudnia 2015, o godzinie 03:38:53 czasu uniwersalnego, naukowcy zaobserwowali fale grawitacyjne – zmarszczki w krzywiźnie czasoprzestrzeni – po raz drugi. Sygnał pochodził z kolejnej pary zderzających się czarnych dziur.

Fale te zostały wykryte przez bliźniacze detektory LIGO znajdujące się w Stanach Zjednoczonych w miejscowościach Livingston (stan Luizjana) i Hanford (stan Waszyngton). Obserwatorium LIGO, finansowane przez amerykańską National Science Foundation, zostało zaprojektowane, zbudowane oraz jest eksploatowane przez amerykańskie uniwersytety Caltech i MIT. Odkrycia, które zostało opublikowane w czasopiśmie Physical Review Letters, dokonały konsorcja LIGO Scientific Collaboration (którego częścią jest GEO Collaboration i Australian Consortium for Interferometric Gravitational Astronomy) i Virgo Collaboration, wykorzystując dane zebrane przez detektory LIGO.

Fale grawitacyjne dostarczają informacji o swoich astrofizycznych źródłach i o samej naturze grawitacji, których nie można uzyskać w żaden inny sposób. Fizycy ustalili, że zaobserwowane 26 grudnia ubiegłego roku fale grawitacyjne powstały w końcowej fazie procesu połączenia się dwóch czarnych dziur o masach 14 i 8 mas Słońca, w wyniku którego powstała większa wirująca czarna dziura o masie 21 mas Słońca. Podczas zderzenia, które nastąpiło około 1,4 mld lat temu, energia odpowiadająca mniej więcej jednej masie Słońca została przekształcona w fale grawitacyjne. Wykryty sygnał pochodzi z ostatnich 27 orbit czarnych dziur przed ich połączeniem.

Pierwsze bezpośrednia obserwacja fal grawitacyjnych, ogłoszona 11 lutego 2016 r., była kamieniem milowym w rozwoju fizyki i astronomii. Odkrycie to potwierdziło jedną z głównych konsekwencji sformułowanej przez Alberta Einsteina w 1915 r. ogólnej teorii względności i zapoczątkowało nową dziedzinę badań – astronomię fal grawitacyjnych. Oba odkrycia były możliwe dzięki większej, w porównaniu do detektorów LIGO pierwszej generacji, czułości detektorów Advanced LIGO. Umożliwiło to obserwacje źródeł ze znacznie większego obszaru Wszechświata.

Istotny wkład w doprowadzenie do drugiej bezpośredniej obserwacji fal grawitacyjnych z układu dwóch czarnych dziur wniosło 14 polskich naukowców pracujących w grupie POLGRAW, która jest członkiem projektu Virgo. Liderem grupy jest prof. dr hab. Andrzej Królak z Instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, a jednym z członków prof. dr hab. Piotr Jaranowski z Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku. Profesorowie Królak i Jaranowski stworzyli podstawy wielu algorytmów i metod służących do wykrywania i estymacji parametrów fal grawitacyjnych z układów podwójnych oraz przyczynili się do precyzyjnego modelowania sygnału fali grawitacyjnej z układu podwójnego.

Dziewięcioro naukowców z grupy POLGRAW, wśród nich prof. Jaranowski, znalazło się wśród autorów publikacji, w której ogłoszono zarejestrowanie fali grawitacyjnej po raz drugi. Są w niej cytowane prace m.in. profesorów Jaranowskiego i Królaka.
Galeria zdjęć
©2022 Wszystkie prawa zastrzeżone.

"Projekt pt. „VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa" Rozwój społeczno-gospodarczy w teoriach ekonomicznych", został dofinansowany w ramach programu Ministerstwa Edukacji i Nauki pod nazwą „Doskonała Nauka” w ramach modułu „Wsparcie konferencji naukowych”. Wartość dofinansowania: 25000PLN, całkowita wartość 79300,00 PLN. Przedmiotem programu Doskonała Nauka jest wsparcie podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki oraz innych jednostek organizacyjnych działających  na rzecz upowszechniania nauki w realizacji projektów mających na celu prezentację osiągnięć naukowych, w tym najnowszych wyników badań naukowych lub prac rozwojowych, poprzez organizację konferencji naukowych".

 loga_doskonala_nauka_ministerstwo_edukacji_i_nauki.png

W ramach naszego serwisu www stosujemy pliki cookies zapisywane na urządzeniu użytkownika w celu dostosowania zachowania serwisu do indywidualnych preferencji użytkownika oraz w celach statystycznych. Użytkownik ma możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących cookies w swojej przeglądarce internetowej. Więcej informacji można znaleźć w Polityce Prywatności Uniwersytetu w Białymstoku. Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na używanie plików cookies, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.